Cán cân thương mại mối liên hệ với thị trường ngoại hối

Tỷ giá ngoại tệ là vô cùng quan trọng trong giao thương giữa hai quốc gia.

Cán cân thương mại (trade balance) đo lường sự chênh lệch giữa tổng giá trị xuất khẩu so với tổng giá trị nhập khẩu của một quốc gia.

Nếu một quốc gia có số lượng hàng hóa xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu thì cán cân thương mại có giá trị dương gọi là thặng dư thương mại. Nếu quốc gia có số nhập khẩu nhiều hơn  nhập khẩu thì cán cân thương mại có giá trị âm hay còn gọi sự thâm hụt thương mại.

Số liệu cán cân thương mại sẽ được công bố định kỳ, thời gian công bố trên lịch kinh tế mỗi quốc gia.

Như đã nói trên thì Xuất khẩu và Nhập khẩu là 2 yếu tố tác động đến thị trường ngoại hối, chi tiết:

1. Xuất khẩu

Ví dụ thực tế: nếu Mỹ xuất khẩu hàng hóa sang anh, vậy người mua là nước Anh sẽ phải dùng tiền là đồng bảng Anh thanh toán đơn hàng cho Mỹ quy đổi là Dollar. Như vậy, những người mua hàng ở nước ngoài sẽ có nhu cầu đối với USD. Quá trình xuất khẩu diễn ra tích cực khiến đông Dollar mạnh lên và ngược lại.

Nếu người bán ở Mỹ chấp nhận thanh toán bằng GBP, điều này sẽ tác động tới nguồn cung ngoại tệ ở nước này. Xuất khẩu tăng lên sẽ khiến nguồn cung đồng USD yếu đi so với nguồn cung GBP, điều này cũng góp phần khiến đồng bạc xanh mạnh lên.

2. Nhập Khẩu

Trường hợp Mỹ nhập hàng hóa từ Anh, họ bán USD đổi ra GBP phục vụ thanh toán. Nếu nhập khẩu tốt lên, đồng USD sẽ bị bán ra nhiều hơn, khiến USD suy yếu.

Kết hợp cả hai yếu tố Xuất khẩu và nhập khẩu ta thấy:

• Khi cán cân thương mại của một quốc gia tăng lên (tăng thặng dư, giảm thâm hụt hoặc thâm hụt chuyển đổi thành thặng dư) thì đồng nội tệ sẽ tăng giá so với các đồng ngoại tệ khác.
• Khi cán cân thương mại giảm xuống (giảm thặng dư, tăng thâm hụt hoặc thặng dư chuyển sang thâm hụt) thì đồng nội tệ sẽ yếu đi.

Mỹ đã chứng kiến thâm hụt thương mại lớn, hơn 18% sản lượng nhập khẩu của Mỹ đến từ Trung Quốc. Do đó, chúng ta có thể chứng kiến sự tương quan mạnh mẽ giữa cán cân thương mại của Mỹ với tỷ giá USD/CNY.

Thị trường ngoại hối tác động ngược với cán cân thương mại

Giả sử tỷ giá USD/VND= 23.200. Mỹ muốn xuất khẩu sang Việt Nam một chiếc điện thoại iPhone giá 1000$. Khi đó, người mua tại Việt Nam sẽ mất 23.2 triệu VND để mua chiếc điện thoại này. Nếu USD yếu giảm 23.000 người mua tại việt nam mất 23.000 để có thể mua được chiếc Iphone này rẻ hơn ban đầu là 200.000. Đối với người bán bên Mỹ họ vẫn sẽ thu về 1000$ trong hai trường hợp doanh thu bình quân không giảm.

Giá mặt hàng tính theo VND giảm, nhu cầu mua hàng tăng lên ở Việt Nam, Mỹ xuất khẩu được nhiều sản phẩm bán theo giá USD không đổi. Vậy USD suy yếu xuất khẩu Mỹ được thúc đẩy. USD tăng xuất khẩu Mỹ hạn chế. Đó là lí do bất kỳ Quốc gia nào cũng muốn xuất khẩu dồi dào thì đồng nội tệ suy yếu.

Tỷ giá giảm nhu cầu bỏ ra mua sản phẩm cao khiến nhu cầu nhập khẩu giảm, USD suy yếu khiến nhập khẩu giảm đi. 

Tóm lại:

• Khi một đồng tiền suy yếu, xuất khẩu tăng lên và nhập khẩu giảm đi, dẫn đến sự gia tăng của cán cân thương mại.
• Khi một đồng tiền mạnh lên, xuất khẩu giảm và nhập khẩu tăng, khiến cán cân thương mại thâm hụt hơn.

Vậy tỷ giá và cán cân thương mại có mối quan hệ với nhau không?

==>Hoàn toàn CÓ và tính theo chu kỳ. Trên thực tế, khi một quốc gia chứng kiến sự tăng trưởng trong xuất khẩu, cán cân thương mại tăng lên, đồng nội tệ mạnh lên, dẫn đến xuất khẩu không duy trì được tốc độ tăng trưởng như trước. Khi đó NHTW sẽ can thiệp để làm suy yếu đồng nội tệ, thúc đẩy xuất khẩu trở lại.

Tiến tệ thương mại và tăng trưởng kinh tế

Việc làm suy yếu đồng nội tệ có ý nghĩa rất quan trọng: giúp thúc đẩy xuất khẩu, tăng cán cân thương mại. Cán cân thương mại tăng lên cũng khiến GDP tăng lên, theo như công thức tính GDP=  C + I + G + (X – M)

Không một quốc gia nào mong muốn đồng nội tệ của mình quá mạnh vì nó sẽ làm việc tăng trưởng kinh tế trở nên khó khăn.